به یاد طعم گذشته ها

همیشه طعم کوچه ها و خیابانها را به یاد می سپارم .  یعنی آن احساسی را که در من پدید می آورند ، در ذهنم بایگانی می کنم و اگر از طعم شان خوشم بیاید ، هر بار که بتوانم در آنها قدم خواهم زد و آرامشی در خود خواهم یافت .  در شهر من محله ای قدیمی به نام ساغریسازان وجود دارد که در روزگار حکومت قاجار ، تقریبا در همه ی مغازه هایش ، کفشهایی به نام ساغری را می ساختند و می فروختند . . . و این محله پر بود از خانه هایی باشکوه که بامهای شان را با سفال پوشانده بودند و در روزهای بارانی ، برای قدم زدن و تماشا فوق العاده به نظر می رسید .  پیرمردهای ساغریسازان بارها نصرت رحمانی و هوشنگ ابتهاج را در روزهای بارانی ، در همین محله دیده بودند که راه می رفتند و گاه می ایستادند و به خانه های بزرگ و قدیمی چشم می دوختند و یا در حالی که پکهای عمیقی به سیگار خود می زدند ، محو تماشای باران و صدای چکیدن قطره های باران از بامهای سفالی می شدند .   

      اما اغلب انسانها در این چند سال اخیر ، طعم کوچه ها و خیابانها را با ساخت و سازهای بی قواره تغییر می دهند و اکنون کار به جایی رسیده است که من حتی در روزهای بارانی نیز برای قدم زدن در ساغریسازان ، رغبتی ندارم .  ما فقط جلوی خودمان را می بینیم و به اطراف ، نگاهی نمی افکنیم و یادمان می رود که یک درخت گلابی ، هیچ گاه طعم میوه هایش را تغییر نمی دهد .   زیرا او بهتر از آدمها می داند که طعم خوش میوه هایش ، هویت و اعتبار اوست .  حال عده ای دیگر نیز می آیند و از همان درخت قلمه ای برداشته و به گلخانه اش می برند و با روشهای به اصطلاح علمی ، حجم میوه ها را تغییر داده و مزه اش را نیز نابود می کنند .  چند هفته قبل در یک مجتمع بزرگ کشاورزی تعداد زیادی از درختچه های بسیار زیبا را در گلخانه ای دیدم و چون برایم ناآشنا بودند ، پرسیدم که اسم شان چیست و از کجایند؟

فهمیدم از گیاهان افریقایی تبار هستند و اکنون ناچارند در این گلخانه زندگی کنند و روزی کسی آنها را بخرد و در کنج آپارتمانی قرار دهد . . . مطمئن بودم دل شان برای سرزمین مادری ، تنگ شده است و با این وجود چاره ای جز ماندن در گلدانی حقیر را ندارند .              بعد پیش خود فکر کردم که چند درصد از اینها را خواهند توانست در آپارتمانها ، سالم و زنده نگه دارند ؟  سوال بیهوده ای بود ... آنها اغلب در کنج آپارتمانها خشک می شوند و می میرند و افسوس در اینجاست که باید در هر آپارتمان ، صدای بلند تلویزیون و دعوای زن و شوهران و خیلی از صداهای مزاحم دیگر را تحمل کرده و رفته رفته طعم زادگاه خویش را از یاد ببرند و در حسرت سرزمینی به نام افریقا برگهایشان پژمرده شود و به تدریج بمیرند و به زباله دان شهرداری بپیوندند .

درست مانند حیوانات نگون بختی که در باغهای وحش ، با افسردگی و اندوهی بی پایان به مردم نگاه می کنند و ناچارند صدای خنده های استهزاآمیز انسانها را بشنوند و گاهی از روی استیصال و درد ، خود را به خواب بزنند تا آدمهای لوده و مسخره بازیهایشان را نبینند .

بسیاری از برکه ها و آبگیرها و مناطق بکر را نیز چنین کرده اند و آرامش شان را با شعار تقویت صنعت توریسم ، از بین برده اند .  من طعم کوچه ها و خیابانهای بسیاری را به یاد دارم ... درست مانند طعم غذاهایی که مادرم در کودکیهایم برای ما می پخت . اینک همان مادر نیز به هر علتی آن غذاها را نمی پزد و مثل این است که همه ی دنیا دست به دست هم داده اند تا کسانی مثل من فقط بنشینیم و تلاش کنیم که طعم همه ی غذاها و کوچه ها و خیابانها و تالابها و چمنزارها و باغهایی را که در گذشته چشیدیم به خاطر بیاوریم و اگر موفق شدیم ، اندکی خوشحال شویم .   

این روزها طعم تو را چشیده ام . . . مثل طعم توت فرنگی نوبرانه در اوایل بهار ، شیرین و مطبوع و دلچسب بود . . . مثل طعم پاییزی بی نظیر در کوهستانهای مورد علاقه ام که همیشه جامه ای از مه و ابر بر تن دارند و با نجابت و متانت مرا در سکوت خویش می پذیرند . . . مثل طعم یک محله ی قدیمی در ظهرهایش که بوی خوب غذاهای لذیذ در کوچه هایش شناور است . . . کوچه هایی که بوی مادر می دهند !؟؟

کاش طعم تو در ذائقه ام برای همیشه ماندنی بود .  اما نه ، تو باید جوانی کنی و از خیابانها و چهارراههای زندگی بگذری و روزی در خانه ای که بوی پرستو و گنجشک می دهد ، طعم دلخواهت را بیابی . 

من فقط می توانم طعم خوب تو را به یاد بسپارم و هر غروب ، تماشاگر آسمانی باشم که سرشار از غوغای پرستوهاست . . . و همواره به درختهایی خیره شوم که بر شاخه هایشان ، گنجشکها آواز می خوانند .

نمی گذارم دنیا طعم خوب تو را از یادم بدزدد . . . به اندازه ی کافی طعم چیزهای خوب را قبلا از من گرفته است این دنیا !؟؟  اما این بار نمی گذارم . . . نه !؟   این بار دنیا را در باره ی خودم نومید خواهم کرد .